So sánh Based Rollups và Sovereign Rollups

Phần Settlement và Data Availability sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào Layer-1 của Ethereum.

Như vậy, với cách tiếp cận này, Based Rollup sẽ giải quyết được các vấn đề:

• Đánh đổi một phần về tốc độ tiếp nhận xử lý giao dịch, khi giao việc Sequencer về lại cho Layer-1. Tuy nhiên, tốc độ Confirmation của mô hình này sẽ cao hơn Smart Contract Rollups truyền thống, điều này là vì hoạt động Layer-2 được pre-confirm (tạm xác thực) và ngay lập tức được đính kèm vào block dưới Layer-1.

• Giảm được sự tập trung, phụ thuộc vào một mạng lưới Sequencer trên Layer-2. Ngoài ra, bài toán rút tài sản từ Layer-2 về Layer-1 sẽ nhanh hơn so với Smart Contract Rollups. Lí do của điều này là vì giao dịch trên Layer-2 sẽ đạt trạng thái Finality ở Layer-1 nhanh hơn, nhờ quá trình đính kèm trực tiếp của các Proposer / Validator.

>> Xem thêm: Proposer-Builder Seperation (PBS) là gì?

Tuy nhiên, mô hình Based Rollup phụ thuộc hoàn toàn vào cấu trúc ở Layer-1, do đó sự tự do trong hướng phát triển sẽ không có. Ngoài ra, thời gian tiếp nhận yêu cầu, pre-confirm và Finality giao dịch sẽ bị giới hạn bởi Slot time ở Layer-1. Điều này cũng đã được nhà sáng lập Ethereum Vitalik Buterin nhấn mạnh trong những bài blog gần đây.

Những hiểu nhầm thường gặp với các khái niệm khác

Sovereign và Based

Trước tiên hãy đến với 2 nhân vật chính. Về mặt cấu trúc, 2 dạng Rollup này hoàn toàn khác xa nhau. Sovereign sẽ ôm luôn cả khâu Settlement và không gửi state về Layer-1, do đó có thể nói Sovereign sẽ muốn được tự do, không phụ thuộc vào Ethereum hơn. Trong khi đó, Based sẽ cố gắng đẩy hết các khâu xuống Layer-1 nhiều nhất có thể (chỉ giữ lại Execution), để từ đó thừa hưởng được độ an toàn từ Ethereum một cách nhiều nhất.

Based Rollups và Shared Sequencer

Mình có đọc một vài dòng tweet chia sẻ rằng 2 khái niệm này nhìn chung là giống nhau. Tuy nhiên, cá nhân mình cho rằng, Based Rollups sẽ đạt đủ tiêu chí để trở thành một Layer-2. Còn với Shared Sequencer, đây gần như một lớp tổng hợp nhiều Sequencer từ các Rollup hiện có nhiều hơn là một Layer-2. Điều này là vì Shared Sequencer sẽ không kiêm phần Execution, thứ vốn là đặc trưng để định hình lên khái niệm Layer-2.

Nhìn chung 2 giải pháp này đều hướng tới giải quyết bài toán chi phí chi trả cho Layer-2 Sequencer (phí giao dịch, MEV,…) và tăng độ Liveness (hiểu nôm nay là giảm thiểu trường hợp mạng lưới bị sập, không ghi nhận được yêu cầu người dùng).

Based Rollups và Enshrined Rollups

Có thể lần đầu đọc về 2 khái niệm này, anh em sẽ hiểu nhầm rằng chúng giống nhau, vì cả hai đều cố gắng “giống” Layer-1 Ethereum nhất có thể và đưa càng nhiều tác vụ xuống tầng này nhất có thể.

Tuy nhiên, Enshrined sẽ hao hao với Smart Contract Rollups, và sự thật là nó cũng đặt một Contract ở Layer-1 để ghi nhận các bằng chứng từ Layer-2 chuyển về. Sự khác biệt của Enshrined so với Smart Contract Rollups là nó đưa khâu đồng thuận, quản lý mạng lưới về luôn cho Layer-1, trong khi Smart Contract Rollup thì chủ động có các DAO, hội đồng biểu quyết mỗi khi muốn update bất cứ thứ gì trong Smart Contract gốc. Chính vì sự khác nhau này mà anh em sẽ thấy Scroll gặp khó trong việc tích hợp EIP-4844 và không nhanh bằng các đối thủ dùng cơ chế Smart Contract Rollups.

Trở lại với so sánh cùng Based, thì về cơ bản Enshrined vẫn sẽ có một mạng lưới Sequencer nội bộ trên Layer-2. Đây là điểm khác nhau thứ hai, song song câu chuyện đặt Smart Contract ở Layer-1 đã đề cập ở trên.

Tạm kết

Trên đây là những so sánh sơ nét giữa các mô hình và khái niệm có thể gây hiểu nhầm cho anh em. Nhìn chung, vì lộ trình phát triển của Ethereum là Modular (tức phân tách các tác vụ ra và chia cho từng tổ chức để vận hành), nên để dễ dàng so sánh giữa các cách tiếp cận, điểm mạnh yếu, thì anh em nên dựa vào các tác vụ chính của Blockchain như đã nói ở trên.

Hi vọng là bài viết trên đây sẽ phần nào giúp anh em đỡ rối trong việc phân biệt và nhận biết các dạng Rollups mới. Rất mong được sớm gặp anh em trong một bài viết mới.

Coin68 tổng hợp